Yunan Mezalimine Dair İtalyan Arşiv Belgeleri

Sayın Doç. Dr. Mevlüt Çelebi’nin “İtalyan Arşiv Belgelerinde Anadolu’da Yunan Mezalimi (1919-1922) Greek Massacre İn Anatolia On İtalian Archivies Documents (1919-1922)” isimli güçlü çalışmasında onlarca İtalyan belgesi mevcut.

Bu kitapta yalnızca Yunanlıların vahşi katliamlarına değil, aynı zamanda İtalyanların Anadolu halkına yaptıkları yardımlara da yer verilmiş.

Sizler için 89 belgeden 20’sini çıkardık. Bazı belgelerin orijinal hali de mevcuttur.

 

Başlayalım…

 

No: 1

Tarih: 18 Mayıs 1919

Kimden kime: Yüzbaşı G. Fauda’dan Başkomutanlığa

Özet: Barış Konferansı’nın verdiği karar sonucu İzmir’e çıkan Yunan birliklerinin, yerli Rumların alkışları arasında ve müzik eşliğinde Konak’a doğru ilerlerken atılan kurşundan sonra katliama başladıkları ve rastgele ateş eden Yunan askerlerinin 400’den fazla Türkü öldürdükleri ve 300 kadarını da yaraladıklarına. Yerli Rumların, Yunan askerleriyle işbirliği yaparak Türklere ait dükkanlarla İtalyan, Fransızlara ait mağazaları yağmaladıklarına. Yunan askerlerinin sokaklarda yatan cesetlere dipçiklerle vurduklarına. Yüzbaşı G. Fauda’nın bu raporu yazarken, Bornova yakınlarındaki bir köyde dokuz Türkün, Yunan askerleri tarafından kafaları kesilerek öldürüldükleri haberinin geldiğine. 15 Mayıs gecesi ve ayın 16’sında Türk mahallerindeki katliam ve yağmalamanın devam ettiğine, gümrük binası ve diğer resmi binaların kapıları açılarak her şeyin çalındığına. Yunan askerlerinin aptalca ve bir Balkan ordusu gibi onursuz ve korkak davrandığı ve raporun yazıldığı 18 Mayıs’a kadar, tam olarak bir liste yapmak mümkün değilse de, 600 Türkün öldürüldüğüne ve pek çoğunun da yaralandığına dair.

USSME-E3-9/8

 

No: 6

Tarih: 26 Mayıs 1919

Kimden kime: Rodos’tan General Elia’dan Dışişleri Bakanlığı’na

Özet: Yunanlıların, on gün önce işgal ettikleri İzmir’de gaddarlığa devam ettiklerine haberlerinin gelmeye devam ettiği ve İzmir’den dönen gazeteci Ernesto Vassalo’nun da İzmir’de yerli Rumların ve Yunan askerlerinin Türklere karşı işledikleri vahşice kötülüklerin hüzün verici olduğunu ve Rumların İtalyan mağazalarını da yağmaladıklarını ifade ettiğine dair.

ASDMAE-AP., 1919-1930, B., 1641-7733, ASDMAE-AP., 1919-1930, B., 1644-7738

6 no’lu belgenin orijinal hali

 

No: 9

Tarih: 28 Mayıs 1919

Kimden kime: İzmir İtalyan Delegasyonundan İstanbul Yüksek Komiseri Kont Sforza’ya

Özet: 600 Müslümanın öldürüldüğü 15 Mayıs’taki işgalin yağmaya dönüştüğü ve 3000 yağma ve şiddet olayının meydana geldiğine. Pek çok evin sivil Rumlar ve Yunan askerleri tarafından yağmalandığına. Yunan subay, asker ve sivillerinin İzmir’in işgalinde Müslüman halka karşı yaptıkları katliam ve tahripler hakkında Rapor:

1.) Yunan subay ve askerleri ile İzmir Rumlarının, haksız yere 300 Müslümanı öldürdükleri ve yüzünü süngüledikleri ve denize attıklarına. Katledilenler arasında 20 kadın ve çocuğun da bulunduğuna. Özellikle bir otelde hizmetçilik yapan bir kadının diğer erkeklerle birlikte Patris gemisine götürüldüğüne. Daha sonra serbest bırakılan bu kadının bir mavnayla dönerken Yunan askerleri tarafından, subayların gözlerinin önünde öldürüldüğü ve denize atıldığına dair.

2.) Kışladaki bütün Türk subay ve askerlerinin tutuklanarak dövüldüklerine, spoletlerinin söküldüğüne, feslerinin yırtıldığına, pek çoğunun yaralandığı ve öldüğüne. Yanlarındaki saat ve yüzük gibi değerli eşyalarının ve hatta ayakkabılarının bile çalındığına. Aralarında kolordu komutanı Nâdir Paşa’nın da bulunduğu subayların dayak zoruyla, ellerini kaldırarak “Yaşasın Venizelos” diye bağırmaya zorlandıklarına. Daha sonra vapura götürüldüklerine dair.

3.) Tutuklanan binlerce asker ve sivil Müslümanın yanlarındaki paralarının, subayların gözleri önünde Yunan askerlerince alındığına dair.

4.) Hırsızlık ve tahribatın verdiği zararın toplam bir milyon Türk Lirası olduğuna dair.

5.) İşgalin birinci ve ikinci günü Yunan askerlerinin Türkleri, Yunan bayrağı satın almaya ve dükkanlarına asmaya zorlandıklarına dair.

6.) Patris vapuruna götürülen, gözlerinden yaralı 50 yaşındaki bir Bulgar kadının iki Türk askeriyle birlikte bir odaya tıkıldığı ve Yunan subaylarının yaralı o kadını aşağıladıklarına dair.

7.) İşgalin ilk günü meydana gelen yakıp yıkma ve yağmalamaya Yunan subaylarının da katıldıklarına. Pek çok Yahudinin, yağmadan pay kapmak için Türk dükkanlarını gösterdiklerine dair.

8.) Yunan askerleri ve silahlı sivil Rumların birlikte; silah aramak için Türk evlerine girdiklerine, mobilya gibi eşyaları çaldıkları ve herkesten 30 ila 50 Türk Lirası istediklerine. Kamil Paşa’nın oğlundan 2000 Lira talep ettiklerine dair.

9.) İşgal sabahı, halk adına İtalyan Konsolosluğuna gelen Belediye Başkanı, Müftü ve Mevlevi Şeyhinde oluşan heyetin dönüşlerinde Yunanlılar tarafından tutuklandıkları 3 saat sonra bırakıldıklarına dair.

10.) Sokakta karşılaşılan bütün Müslümanların dövüldüğü  ve feslerinin yırtıldığına dair.

11.) Bütün yaralıların Patris vapuruna nakledildiklerine, 12 saat hiçbir tedavi yapılmadığı, 12 saat sonra hafif bir pansuman yapıldığına dair.

12.) Patris vapuruna götürülen yaralıların, Yunan askerleri tarafından öldürülmek amacıyla dövüldüklerine. Hattâ bir Yunan askerinin, yaralı bir Türkü öldürmek için üç defa teşebbüse geçtiği halde orada bulunan bir Yunan subayı tarafından engellendiğine dair.

13.) Bütün tutukluların aç bırakıldıklarına dair.

14.) Patris vapurundakilerin, bütün gün, sıcaklık nedeniyle zor nefes alınan gemi ambarına tıkıldıkları ve akşam, hastalanmaları için battaniye ile soğuğa taşındıklarına dair.

15.) Yunan subaylarının, Patris vapurundakilere, fiyatı yalnızca 15 Piastre olan sigaraları 40 Piastre’ye sattıklarına dair.

16.) Bütün Müslümanların soyulmak için tutuklandıklarının resmi olarak tespit edildiğine. Hükümet konağındaki memurların dövüldüğü konağın kapılarının kırıldığı, kasalarının ve resmi evrakların yırtıldığına dair.

17.) Pek çok sivil Hıristiyanın az bir ücretle askeri elbise aldıklarına dair.

18.) Daha önce söz edilen Bulgar kadının evine tecavüz ettikleri ve Emekli Muhiddin Bey’i, birliğin üzerine bombalar attığı suçlamasıyla öldürdüklerine dair.

19.) Bornova’da Doktor Ali Âgah Bey’in dövüldüğü ve hapsedildiğine dair.

20.) Zafiriou’nun 28 Mayıs 1919’daki bildirisi Yunan askerlerinin katliamlar ve tahribatlar yaptıklarını gösterdiği fakat suçun sivil Rumlara atıldığınq dair.

ASDMAE-CP., Pos.16, Turchia, B.56-38

 

No: 15

Tarih: 22 Haziran 1919

Kimden kime: Roma’dan Paris’teki İtalyan Heyeti’ne.

Özet: Kont Senni’nin telgrafla, Menemen’e gönderdiği iki İtalyan subayının; Yunan birliklerinin Menemen’de sistemli bir yağma ve Müslüman halka katliam yaptıklarını ve çoğunluğunu kadın ve çocukların oluşturduğu 200’den fazla ölü ve yüzlerce yaralı saydıklarını bildirdiğine dair.

ASDMAE-AP., 1919-1930, B., 1644-7738

 

No: 17

Tarih: 22 Haziran 1919

Kimden kime: Roma’dan Paris’teki Dışişleri Balanı Sonnino’ya

Özet: İzmir’den Grenet’in, iç bölgelerdeki durumun her geçen gün ağırlaştığını ve Türk direnişinin örgütlenmekte olduğunu bildirdiğine. Yunanlıların, Menemen’de aralarında kaymakamın ailesi ve memurların da bulunduğu birkaç yüz Türkü öldürdüklerine dair.

ASDMAE-CP., POS.16, Turchia, B.57-50

 

No: 22

Tarih: 30 Haziran 1919

Kimden kime; Atina’daki İtalyan Askeri Ataşesi’nden Başkomutanlığa Aylık Rapor

Özet: Yunanlıların, bin kadar askerle işgal ettikleri Menemen’de aralarında kaymakam ve 28 memurun da bulunduğu 300’den fazla sivili öldürdüklerine. 3 bin kiiilik takviye kuvvetle asker çıkarılan Dikili’de yaklaşık iki bin Müslümanın Yunanlılar tarafından öldürüldüklerine veya yaralandıklarına dair.

USSME., E3-3/3.

 

No: 24

Tarih: 5 Temmuz 1919

Kimden kime; Paris’ten Dışişleri Bakanı Tittoni’den Washington Büyükelçiliği’ne

Özet: Basının; Yunanlıların Anadolu’daki katliam ve zulüm yaptıklarını yazmaya devam ettiğine. Bornova bölgesinde 6 kişinin boğularak öldürüldüğü ve pek çok evin yağmalandığına. Foça’da 200 Yunan askerinin, öldürdükleri belediye başkanını soyduklarına, ileri gelenleri tutuklayıp evlerini yağmaladıklarına. Benzeri katliamın 18 Mayıs’ta Menemen’de de yapıldığı, Yunan birliklerinin sistemli bir yağmalama ve Müslümanları öldürdükleri, katliam nedeniyle 200’den fazla ölü ve yüzlerce yaralı olduğuna dair.

ASDMAE-AP., 1919-1930, B., 1644-7738.

 

No: 25

Tarih: 6 Temmuz 1919

Kimden kime; Bilgi notu

Özet: Bergama’dan kaçan Yunan birliklerinin 17 Haziran’da işgal ettikleri Menemen’de, kaymakam ve ailesi ile 30 kadar memuru ve 300 sivil Türkü öldürdükleri ve evleri yağmaladıklarına. 19 Haziran’da iki İtalyan görevlinin İzmir’den Menemen’e gönderildikleri ve bunların yaptıkları görüşmelerde halkın, Yunanlıların işgal ve yağmalamalarının planlanmış olduğunu ve Rumların evlerinin daha önceden beyaz bir haç ile işaretlendiğini söylediklerine. İtalyanların Menemen halkına sağlık yardımı yaptıklarına dair.

USSME., E3-4/3.

 

No: 27

Tarih: 8 Temmuz 1919

Kimden kime: Rodos’tan General Battistoni’den Başkomutanlığa

Özet: Yunanlıların; Aydın’dan ilerlemekte oldukları Çine’yi bombaladıkları, köyleri yaktıkları, halkı katlettikleri ve her türlü dehşeti sergilediklerine. Binlerce göçmenin, büyük bir panik içinde İtalyan işgal bölgesine geçtiğine. Koçarlı’da da kalabalık bir göçmen kitlesinin bulunduğuna dair.

USSME., E3-3/5.

27 no’lu belgenin orijinal hali

 

No: 30

Tarih: 12 Temmuz 1919

Kimden kime: İstanbul’dan Albay Vitale’den Başkomutanlığa

Özet: Yunan birliklerinin ve sivil Rumların, Türkler taarruz edince, Aydın’ı terk etmeden önce Türk mahallelerini yağmalalıkları ve üç bin Müslümanı katlettikleri ve sonra, cinayetlerini gizlemek için mahalleyi yaktıklarına dair.

USSME., E3-11/2

 

No: 43

Tarih: 13 Aralık 1919

Kimden kime: İzmir İtalyan Delegasyonundan Indelli’den İstanbul Yüksek Komiseri’ne

Özet: Pek çok güvenilir kaynaktan, Yunan askerlerinin veya Rum halkın işgal bölgelerindeki Müslüman halkı katletmeye, işkence etmeye ve çapulculuk yapmaya devam ettikleri yönünde bilgiler geldiğine. İngiliz, Fransız ve Amerikan meslektaşlarının da, kendisininkiler gibi raporlar gönderdiklerini bildiği, 24 Ekim’de, Karşıyaka’nın dış mahallesinde ikamet eden kunduracı Ali Bey’in, bazi Rumlar tarafından ağır bir şekilde yaralandığı ve soyulduğuna. 16 Ağustos’ta Foça’da Yunan askerlerinin, köylerdeki halka zulmettikleri, halkın üzerine ateş açması sonucu ölenlerin olduğu, işkence yaptıkları ve bir kişinin burun ve kulağını kestiklerine. 13 Ekim’de, askeri elbise giyen sekiz Rumun, câmiye topladıkları, Nif yakınlarındaki Başköy halkının paralarını zorla aldıkları ve eşraftan Sakal oğlu Mustafa’yı ve Ali’nin eşi Dudu Hanım’ı kulak ve burunlarından yaralandıklarına. İzmir’den temsilciliğin İstanbul’a gönderdiği son raporda da, benzeri bir olayın Narlıdere’nin yakınındaki bir köyde meydana geldiğinin anlatıldığına dair.

ASDMAE-CP., Pos.16, Turchia, B.57-54

43 no’lu belgenin orijinal hali

 

No: 46

Tarih: 2 Ocak 1920

Kimden kime: İzmir İtalyan Temsilcisi’nden İstanbul Yüksek Komiserine

Özet: 25 Aralık günü, ikisi Müslüman Hasan ve Nusred ve birisi Rum Yanco, Manisa’dan İzmir’e mezbahaya hayvan getirirken, Bornova’ya geldiklerinde, yollarını kesen askeri üniformalı bir Rum tarafından, hayvanlarının ellerinden alındığı ve iki Müslümanın hançerlenerek öldürüldüğü, serbest bırakılan Yanco’nun Karşıyaka’ya varınca olanları anlattığı ve hiç bir soruşturma yapılmadığına dair.

ASDMAE-CP., Pos.16, Turchia, B.57-54

46 no’lu belgenin orijinal hali

 

No: 49

Tarih: 16 Ocak 1920

Kimden kime: İzmir İtalyan Delegasyonundan İstanbul Yüksek Komiseri’ne

Özet: Üzerlerinde Yunan askeri üniforması olan yirmi kişinin; 5 Ocak günü, Torbalı Karakuyu’da halka kötü muamele ve işkence yaptıkları ve eşraftan Hafiz Süleyman’ı ve kardeşi Mehmet’i yaraladıktan sonra 3 bin Liralarını aldıklarına. 8 Ocak’ta askerî üniformalı ve tüfekli 16 Rumun, Keçeli’de, içerisinde pek çok insanın bulunduğu câmiyi kuşattıktan sonra paralarını alıp bir köylüyü öldürdükleri, sonra iki kulağını kesip öldürdükleri bir eşrafın damadını ve 8 aylık hamile olan kızı Fatma’yı da öldürdükleri ve üç Müslümanı daha yaraladıklarına. 29 Aralık’ta, ortadan kaybolan Urla’nın, Rumların çoğunlukta olduğu bir köyünden iki Müslümanın cesetlerinin daha sonra köyün yakınlarında bulunduğuna. Zeybek elbisesi giymiş dokuz Rumun 9 Ocak’ta Çambeli köyüne saldırdıkları ve halktan zorla 3 bin Türk Lirası aldıklarına. Aynı gün, öncekiler gibi Zeybek elbisesi giymiş 8 kişilik başka bir çetenin Nif yakınlarındaki Ören’den 4 bin Türk Lirası gasbettiklerine. Son günlerde Yoğurtcu ve Demirci köylerinin Müslüman halkının, mallarını satmak için Torbalı pazarına giderken, Yunan askeri üniforması giymiş kişilerden oluşan çete tarafından yolda soyulduklarına. İzmir merkezine giden yola bir kaç dakikalık mesafede olan Karantina’da son iki ayda yirmi evin, Rum hırsızlar tarafından soyulduğuna. Urla, Ödemiş, Tire, Bayındır, Nif, Menemen ve Torbalı’daki Türk çiftliklerinde can güvenliğinin olmadığı ve buraların normal ekin oranının % 10’nun bile ekilemediğine. Kendisine, gelecek hasat mevsiminde ürünün daha kit ve yaşam şartlarının daha da kötüleşeceğini söyleyen 30 kadar çiftlik sahibi adına not ettiğine dair.

ASDMAE-CP., Pos.16, Turchia, B.57-54

49 no’lu belgenin orijinal hali

 

No: 50

Tarih: 29 Ocak 1920

Kimden kime: İzmir İtalyan Delegasyonundan İstanbul Yüksek Komiseri’ne

Özet: Bölgede Yunan tedhişinin devam ettiğine. 10 Ocak’ta, yakındaki Alaçatı köyüne giden Çeşme Metropoliti’nin, yapılan dini törende halkı galeyana getirmesi sonucu kiliseden çıkan Hıristiyanların köyün sokaklarında Müslümanlara hakaret ederek zarar verdiklerine. Sonunda camiye giren kalabalığın birçok halıyı çaldıkları ve Kur’an’ı Kerim’i ayaklarının altına alarak çiğnediklerine. Alaçatı gibi, bütün Çeşme civarında Rumların Müslümanlara karşı şiddet uyguladıklarına. 249 Türkün Alaçatı’yı terk etmek zorunda bırakıldıklarına. Çeşme’de Ortodoksların yılbaşında, yapılan dini törende, İzmir’in bir önce Yunanistan’a ilhak edilmesi için dua edilmesinin Müslümanların canını sıktığına. Alaçatı yakınındaki Karaköylü Lokmacı Ali’nin, Yunan jandarmasına itiraz ettiği gerekçesiyle yaralandığı ve yaralı olarak geldiği İzmir’de İtalyan hastahanesine sığındığına. Karaköy’de Lokmacı Ali’nin dışında, biri kadın olan üç kişinin, kulakları kesildikten sonra öldürüldüklerine. Adı geçen köyden 1330 Türk Lirası kağıt ve 827 Tük Lirası altının, 18 yüzük, iki çift küpe ve bir altın zincirin yağmalandığına. 15 Ocak’ta Torbalı Bozköy’e gelen, askeri elbise giyinmiş on beş Rumun, üç Müslümanı yaraladıkları ve mücevher ve 500 Türk Lirası’nı gasbettklerine. Bornova’da otuz askerin tarlalarında çalışan köylüleri, köylerine kadar takip ettikten sonra Muhtar Mehmet oğlu Mustafa’nın evine girerek mücevher ve paralarını gasp ettiklerine dair.

ASDMAE-CP., Pos, Turchia, B.57-54

50 no’lu belgenin orijinal hali

 

No: 53

Tarih: 23 Mart 1920

Kimden kime: İzmir İtalyan Delegasyonundan İstanbul Yüksek Komiserliği’ne

Özet: Yunanlılar tarafından işgal edilen Manisa’nın Kuzeyi’ndeki Tatar köyünde üç kişinin öldürüldüğü ve Yunan birliklerinin tutukladıkları 20 kadar Türkü Manisa hapishanesine attıklarına dair.

ASDMAE-AP., 1919-1930, B., 1651-7753, ASDMAE-AP., 1919-1930, B., 1654-7761.

53 no’lu belgenin orijinal hali

 

No: 57

Tarih: 5 Mayıs 1920

Kimden kime: İstanbul Yüksek Komiseri Maissa’dan Dışişleri Bakanlığı’na ve Paris Barış Konferansı’daki İtalyan Heyeti’ne

Özet: Bab-ı Âli’nin 23 Mart’ta verdiği bir nota ile Yunan birliklerinin 2 Mart’ta Ödemiş istikametine yaptıkları taarruzda Gölcük’ü işgal ettiklerini ve aralarında kadın ve çocukların da bulunduğu halkını katlettiklerini bildirdiğine. Başka bir köyün de bombalandığı ve yağmalandığına. İzmir İtalya Temsilcisi’nin 17 Nisan’da, bu bilgiyi teyit eden ve Yunanlıların Karaköy ve diğer köyleri işgal ettiklerini bildiren bir rapor gönderdiğine. Birkaç gün önce Salihli’den geçen Binbaşı Carossini’nin göçmenlerden, Yunan vahşetini ve Gölcük’ün önce bombalandığını, sonra işgal edildiğini ve işgalden sonra halka ateş açıldığını dinlediğine. İzmir valisine de, Yunanlıların işgal ettikleri köylerde katliam yaptıklarını ve pek çok cesetin dağlarda bırakıldığı yönünde bilgiler geldiğine dair.

ASDMAE-CP., Pos.16, Turchia, B.57-54

57 no’lu belgenin orijinal hali

 

No: 69

Tarih: 14 Ekim 1921

Kimden kime: Anadolu Jandarma Komutanlığı’ndan Doğu Akdeniz İtalyan Seferi Kuvvetler Komutanlığı’na

Özet: 4-5 Eylül gecesi Yunan birliklerinin; Torbalı, Tire ve Ödemiş yakınlarındaki köyleri yakarak tahrip ettikleri ve Müslümanları katlettikleri, çoğunluğunu kadın ve çocukların oluşturduğu 230 Müslümanın, Yunan zulmünden kaçarak İtalyan bölgesine geçtikleri, 8-9 Eylül gecesi de diğer 600 kişilik bir göçmen grubunun İtalyan bölgesine geçtiği, çoğunluğunu yine kadın ve çocukların öldürülmekten korktukları ve durumlarının içler acısı olduğu, bir ay kadar önce, Aydın civarındaki köylerde, diri diri yakılmaktan kurtulmayı başaran kişilerin dağa kaçtıklarına. Arpalı köyünde kendilerini müdafaa eden yedi kişiden, şimdi Yeniköy göçmenleri arasında bulunandan birisinin, iki çocuğunun gözleri önünde diri diri yakıldığını anlattığı, bütün bu göçmenlerin Torbalı, Ödemiş ve Tire yakınlarından geldiğinin öğrenildiği, Balatçık’tan Aziziye’ye kadar Torbalı civarındaki bütün Türk köylerinin 10-11 Eylül gecesi, yaklaşık 100 kişilik Yunan birliği tarafından yakıldığı ve tahrip edildiğine dair.

ASDMAE-CP., Pos.16, Turchia, B.57zy4, ASDMAE-AP., 1919-1930, B.1666-7787.

69 no’lu belgenin orijinal hali

 

No: 74

Tarih: 4 Mart 1922

Kimden kime: İzmir’den İstanbul İtalyan Büyükelçiliğine

Özet: Özel Yunanlı birliklerinin, iç bölgelerdeki Türk köylerinde sistemli bir şekilde katliam yaptıklarının ittifakla tespit edildiğine. İki hafta önce Karatepe köyünde, çocuk ve kadınlarında bulunduğu halkın camiye doldurulduktan sonra ateşe verildiğine. Benzer katliamların Ödemiş-Alaşehir bölgelerinde de yapıldığı ve şimdi de İzmir’e çok yakın olan Urla’da yapılmakta olduğuna dair.

ASDMAE-AP., AİT., B.246-4.

 

No: 81

Tarih: 18 Temmuz 1922

Kimden kime: İzmir Başkonsolosu Senni’den İstanbul’da bulunan İtalya Büyükelçisi’ne

Özet:

1.) Çamlar’da iki kasabın katledildiği ve hayvanları çalındığına dair.

2.) Rum çetelerinin, Ermeni çeteleriyle işbirliği yaptığı ve bu çetelerin özellikle Menemen-Turgutlu-Akhisar deniz bölgelerinde faaliyet gösterdikleri. Foça’da, nisbeten azalan şiddet ve yağma olaylarının İzmir Metropoliti Hrisistomos’un ziyaretinden hemen sonra arttığı. 13 Haziran gecesi Foça yakınındaki Bağarası’nda, Muammer’in evine zorla giren bazı Yunan askerinin, eşini, bıçaklayarak vahşice öldürdükleri. Ertesi günü kadının cesedin yapılan incelemede, karnında bir çocuk bulunduğu. Foça’daki gibi; Urla, Karaburun ve Çeşme’de, yol üzerinde Müslüman cesetlerinin bulunduğu, her seferinde onlarca Müslümanın hapsedildiği. Haziranın ortasına doğru, Bornova yakınındaki Hamidlerde iki Türkün katledildiğine dair.

3.) Menemen’in Müslüman mahallesindeki evlerin haksız yere arandığı ve hırsızlık, irza geçme, dövme, yaralama gibi hayasızlıklar yapıldığı. Bunların insanın aklına, Menemen’in Müslüman halkının 1919 yazında yaşadığı vahşeti getirdiği. Menemen olayında olduğu gibi, Ankara Hükümeti’nin, Akhisar ve en son Kula’da meydana gelen her olayı protesto ettiğine dair.

4.) Buca yakınlarında dört kadına öldürülmeden önce tecavüz edildiği, sonra öldürüldükleri ve soyuldukları, fakat güvenilir belge bulunmadığına dair.

5.) Alaşehir ve civarında yaşayan Müslüman halkın sık sık sınırsız acılara maruz kaldıkları ve sistemli bir şekilde cebir ve şiddetle karşılaştıkları, örnek olarak bütün hayvanlarının ve mallarının haksız bir mahkeme kararıyla önce müsadere edildiği. Yunan subaylarının bütün Türk köylerini dolaşarak gasb yaptıkları ve halka zarar verdiklerine dair.

6.) Naibli’nin yakıldığı ve insanların öldürüldükleri ve tutuklandıkları. Yunan birliklerinin ve Rum çetelerinin yağma yaptıklarına dair.

Ankara Hükümeti’nin notası alındıktan sonra yapılan inceleme sonucu Yunan askerlerinin ve Rum-Ermeni çetelerinin yaptıkları kötülüklerin tipik örnekleri:

a.) Torbalı’nın bir köyünde on sekiz kişinin çetecilik yaptıkları suçlamasıyla parmaklıkların içine kondukları ve barbarca dövüldüklerine dair.

b.) Torbalı yakınındaki Armutlu ve Tahtacı köylerinde Yunan askerlerinin, Türk kızlarını kaçırdıkları ve insafsızca irzlarına geçtikleri, benzer dehşetlerin İzmir’e çok uzak olmayan diğer köylerde de tekrarlandığına dair.

c.) 31 Mayıs’ta, Urla’da devriye gezen bir Yunan müfrezesinin 13 yaşındaki Necib’i haksız yere öldürdüğüne dair.

ç.) Haziran’ın ilk haftasında Ermeni-Rum çetelerinin Akhisar’a 8 Km uzaklıktaki Yumru’dan iki değirmenciye değirmenlerinde, Akhisar’a 5 km uzaklıktaki Çağlak Boğazı’ında bir erkek ve bir kadını ve Akhisar’a 12 km uzaklıktaki Gökçe Ahmed köyünde iki erkeği öldürdüklerine dair.

d.) Mayıs’ta bir Rum-Ermeni çetesinin Akhisar’a 10 km Mesafedeki Sazoba’da, aralarında kadınların da bulunduğu on kadar kişiyi öldürdüklerine dair.

e.) Başka bir çetenin; 6 Haziran’da Menemen yakınındaki Yanık ve 9 Haziran’da Yunt Dağı’ndaki Karakuzu’da da katliam yaptıkları ve oralardan 50. 000 Türk Lirasını gasbettiklerine dair.

f.) Sard civarındaki Ilıca’nın dört köyünün yakıldıktan sonra yağmalandığı ve yaklaşık 1200 kişinin kayıp olduğuma dair.

g.) Ödemiş yakınındaki Karaköy halkının, yakılmak için camiye kapatıldığı, bir subayın, Karatepe örneği gibi olan bu girişimi önlediği, halkın serbest bırakıldıktan sonra caminin tahrip edildiği, evlerin yağmalandığı ve sonra yakıldığı, ahalinin kayıp olduğuna dair.

h.) Ödemiş civarındaki Bademiye, Adagide, Kazganlı ve Yıkıklar köylerinin ateşe verildiği ve ahalisinin kayıp olduğuna dair.

ASDMAE-AİT., B.246-6.

81 no’lu belgenin orijinal hali

 

No: 83

Tarih: 6 Eylül 1922

Kimden kime: Viscardi’den Deniz Kuvvetleri Bakanlığı’na ve İstanbul’daki Levant Filo Komutanlığı’na

Özet: Manisa yakınındaki Alaşehir ve köylerinin, Türklerin önünden düzensiz bir şekilde kaçan Yunanlılar tarafından yakıldığına dair.

ASDMAE-AP., 1919-1930, B., 1677-7813.

 

No: 85

Tarih: 11 Eylül 1922

Kimden kime: General Mombelli’den Kara Kuvvetleri Komutanlığı’na

Özet: Türk birliklerinin ayın dokuzunda öğleden sonra herhangi bir olay olmadan İzmir’e girdikleri. Türk kuvvetlerinin önünden kaçan Yunan ordu birliklerinin ve Yunan çetelerinin geri çekilirken köyleri yaktıkları ve vahşet yaptıklarına dair.

USSME.,E8-86/32.

85 no’lu belgenin orijinal hali

 

No: 89

Tarih: 4 Ekim 1922

Kimden kime: İzmir Müttefiklerarası İrtibat Subayı Yarbay Eduardo Giordano’dan İstanbul İtalyan İşgal Komutanlığına

Özet: Yunan ordusunun Afyon’dan İzmir’e çekilirken, pek çok katliam, yağma yaptıklarının ve yaktıklarının güvenilir kaynaklar tarafından söylendiği, geri çekilirken, bütün şehir ve köyleri keyfi olarak ve sistemli bir şekilde yaktıkları ve İzmir’i terk ettikleri gün pek çok Müslümanı, hiçbir neden olmadığı halde, tutuklayarak beraberlerinde Yunanistan’a götürdüklerine dair.

ASDMAE-AP., 1919-1930, B., 1677-7813, USSME., E3-38/12.

————————————————————————–

Bilgilerin ve belgelerin alındığı eser;

————————————————————————–

İyi okumalar…