Ertuğrul Bey’in Babasının İsmi Ne?

Osmanlı Devletinin kurucusu Osman Gazi’nin babası Ertuğrul Gazi. Bir televizyon kanalında yayımlanan bir dizi ile tanıdı çoğu kişi adını. Tarih konusunda yaptığı bazı hatalar vardı elbet dizi olduğu için ama ben takip ederken insanlara tarih duygusu oluşturması, araştırmaya merak salması açısından gerçekten tebrik ettiğim projelerden biriydi. Maalesef insanlarımızın bir kısmı popüler olmadan tarihe merak salmıyorlar. Yine bir televizyon kanalında yayımlanan bir dizi ile Şehzade Mustafa’nın herkes tarafından tanınması gibi.

Benim bugün üzerine yazacağım konu ise, Ertuğrul Bey’in babası Süleyman Şah mıydı yoksa Gündüz Alp mi? Öncelikle Ertuğrul Gaziyi kısaca tanıtarak başlayayım. Emrindeki obalar ile Erzurum, Ankara, Bilecik gibi Anadolu’nun çeşitli coğrafyalarında at sürmüş, Moğol ve Bizanslılar ile çeşitli mücadelelere girmiş bir beydir. Doğum ve ölüm tarihi net olmamakla birlikte 90 yaşından sonra bazı kaynaklara göre 1280 bazı kaynaklara göre ise 1282 yılında Bilecik/Söğüt’te vefat ettiği ve mezarının burada bulunduğu bilinmektedir. Ertuğrul Bey hakkında ilk rastladığımız kaynaklar 15. Yüzyıldaki Osmanlı kronikleridir. Peki üzerinde tarihçilerinde uzlaşamadığı babası kimdir? Dizide gösterildiği gibi Süleyman Şah mı yoksa Gündüz Alp mi?

Kaynak taraması ve incelemeler yaptığımızda önümüze üç farklı isim çıkmaktadır. Osmanlı Devletinin ilk dönem tarihçilerinden Ahmedi, Karamani, Mehmed Paşa, Enveri ve Ruhi Ertuğrul Bey’in babasının Gök Alp oğlu Gündüz Alp olduğu öne sürmektedir. Aşıkpaşazade, Oruç Bey, Nesri, Şükrullah, İdris-i Bitlisi, Kemalpaşazade, Lütfi Paşa, Hoca Sadeddin ve Gelibolulu Mustafa Kaya Alp oğlu Süleyman Şah olduğunu öne sürmektedir. Yazıcızade Ali ise yazdığı eserde Ertuğrul Bey’in babasının Gök Alp olduğunu söylemektedir. Maalesef Osmanlı Devletinin ilk kurulduğu yıllarda birazda konar-göçer toplumun getirdiği durumdan ibaret tarih kaynakları çok kısıtlıdır.

Sultan Abdülhamid tarafından restore edilen ve uğruna savaşmayı göze aldığımız Fırat Nehrini geçerken boğulan ve mezarı Caber Kalesine defnedilen Süleyman Şah kimdir diye soracaksınız hepiniz o zaman. Selçuklu Devletinin muzaffer kumandanlarından Alparslan’ın büyük kumandanlarından birisi olduğu düşünülmektedir çünkü Caber Kalesi Süleyman Şah öldükten sonra kontrol alınmıştır. Günümüzün bazı tarihçileri Kılıç Arslan’ın Habur nehrinde boğulmasıyla, Süleyman Şah’ın Halep önlerinde ölmesinin bir bütün haline getirilerek Aşıkpaşazede’nin yazdığını söyler. Peki yıllarca Süleyman Şah diye bahsedilirken neden Gündüz Alp olarak bahsediyorum. Osmanlı Devletinde ellerde bulunan veriler ile ilk parayı Orhan Bey’in bastırdığı bilindi hep ve öyle öğretildi fakat sonra bir sikke bulundu. Osman Gazi’nin bastırdığı sikkeydi bu. Sikkenin üstünde ise Osman bin Ertuğrul bin Gündüz Alp yazmaktadır. Osman Gazi burada kendisini şöyle tanımlamıştır. Gündüz Alp’in oğlu Ertuğrul’un oğlu Osman olarak tanımlamıştır. Bu sikke İstanbul Arkeoloji Müzesinde bulunmaktadır. Ertuğrul Bey’in çocuklarının isimlerine baktığımızda ise Satu-Yatı(Savcı), Osman ve Gündüz Alp olduğunu gördüğümüzde ise Gündüz Alp’in dedesinin ismi olduğu tezinin iddiaları artıyor. Gündüz Alp’in mezarı bugün Ankara ilinde Beypazarı ilçesinde bulunmakta ve mezarının üstünde Osmanlı Devletinin kurucusu Osman Bey’in dedesi Gündüz Alp yazmaktadır. Mezar yerinin yolu asfalt olup, ulaşım kolay fakat virajlı bir yoldur.