Genç Cumhuriyet 1923-1950 yılları arasında 352.000 takım dini kitap bastırmış ve bunları Atatürk ve İnönü dönemlerinde köylere kadar ücretsiz olarak dağıtmıştır.

1. Elmalılı Hamdi Yazır’ın Hak Dini Kur’an Dili adli Kur’an-ı Kerim Tercüme ve Tefsiri (9’ar cilt): 45.000 adet.

2. Ahmet Naim Efendi-Kâmil Miras Hoca’nın Buhari Tercüme ve Şerhi (İzahı) (12’şer cilt): 60.000 adet.

3. Genel Din Kültürü Eserleri: 247.000 adet.[1]

Cumhuriyet’in ilk 15 yılında Elmalılı Hamdi Yazır’ın 9 ciltlik dev eseri başta olmak üzere Kur’an’ın tefsir ve tercümesiyle ilgili toplam 9 eser yazılıp yayımlanmıştır. [2]

Bu rakamların ne anlama geldiğini daha iyi anlamak için basit bir karşılaştırma yapalım: Dini nitelikli bir imparatorluk olan Osmanlı’da 1400 ile 1730 yılları arasında, yani tam 330 yıllık dönemde telif olarak 14 tefsir, 48 fikih, 25 akid ve kelam, 11 ahlak ve sadece 1 tane de hadisle ilgili olmak üzere dini içerikli toplam 99 eser yazılmıştır. Ayrıca “Fünûn-ı Âliye” ibaresinden dini nitelikli oldukları bilinen 30 çalışma yapılmıştır. Kısacası 330 yılda yazılan toplam 234 telif eserden 143’ü dini niteliklidir. [3] Ayrıca matbaanın olmadığı bir dönemde bu eserlerin çok fazla sayıda çoğaltılıp çok rahat bir şekilde halka ulaştırıldığı ve okuma yazma oranı çok düşük olan halkın bu eserleri okuyup anladığı da söylenemez hani.

Elmalı Hamdi Yazır’ın bahsi geçen kitabı

KAYNAKLAR:

[1] Abdullah Manaz, Atatürk Reformları ve İslam, İzmir 1995, s. 147

[2] Osman Nuri Engin, Türk Maarif Tarihi, C. V, İstanbul 1977, s. 1928, 1931, 1934 Aktaran Sinan Meydan, “R. Tayyip Erdoğan’ın Tarih Tezleri”ne El-Cevap, İstanbul 2017, s. 379

NOT: Sinan Meydan’ın bahsi geçen kitabından çokça istifade ettik. 

[3] Fahri Unan,  “Osmanlı Medreselerinde İlmi Verimi ve İlim Anlayışını Etkileyen Amiller”, Türkiye Günlüğü, s. 58, Kasım-Aralık 1999, s. 98 Aktaran: Meydan, age., s. 379